Tα δύο  ποιήματα των τροβαδούρων που έχουν δημοσιευθεί  συνδυάζουν μια ρεαλιστική προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας με την ιδέα μιας ιδιαίτερης σημασίας της ποίησης.

Το ποίημα του  Αρνώ Ντανιέλ συγκαταλέγεται στα ερωτικά κλειστής έμπνευσης όπου ο τροβαδούρος συνέθετε περίτεχνους στίχους οι οποίοι ήταν δύσκολοι στην κατανόησή τους. Το θέμα του είναι ο έρωτας για μια κυρά την οποία θεωρεί ως:

«Αυτής της γης την πιο όμορφη κυρά.»

και που πιθανόν ήταν πραγματικό πρόσωπο δεδομένου ότι αναφέρει:

«Του κάκου· σαν μπροστά μου θα διαβεί».

Στο ποίημα αυτό εκφράζονται στοιχεία ρεαλισμού από την πραγματικότητα της μεσαιωνικής κοινωνίας. Ο ποιητής χρησιμοποιεί εικόνες από τον καθημερινό βίο όπως φαίνεται στους στίχους:

«Κι απ’ το σκαφτιά υποφέρω πιο πολύ·» και
«Καντήλια ανάβω και χοντρά κεριά,».

Οι αναφορές στην καθημερινότητα συνδυάζονται με την ιδιαίτερη σημασία που έδινε ο ποιητής στην τέχνη της ποίησης όπως τονίζει και ο ίδιος στους στίχους:

«Πάνω σ’ αυτό τον πρόσχαρο σκοπό
Ταιριάζω λόγια, που τα πελεκώ
Και τα σκαλίζω τόσο τεχνικά»,

αλλά και ειδικότερα στο γεγονός ότι ο έρωτας του για την κυρά ήταν ουσιαστικά η αφορμή για να δημιουργήσει το συγκεκριμένο ποίημα, όπως επισημαίνεται στην

τελευταία στροφή του ποιήματος.

Τα ποίημα του  Πεϊρ Καρντενάλ σχολιάζει τα ήθη της εποχής σατιρίζοντας σκηνές από τη ζωή σε ένα μεσαιωνικό χωριό. Οι πρώτες τρεις στροφές αναφέρονται σε ρεαλιστικές σκηνές και καταστάσεις της καθημερινότητας που έχει ζήσει ο ποιητής, όπου επισημαίνεται η έκπτωση των ηθών του χωριού. Για παράδειγμα μιλά για κάποιον που τον απατά η γυναίκα του:

«Μα στο κρεβάτι τους στα σίγουρα τον μπάζουν
Απ’ τις γυναίκες τους όσοι άγρια μισηθούν»,

για κάποιον που τον αντιπαθούν οι συγγενείς του:

«Και κάποιον ξέρω που σαν πάει σ’ αλαργινό

Ταξίδι, χαίρονται η γυναίκα κι η αδερφή,
Και δεν του λεν: ‘’Να ξαναρθείς με το καλό!’’»,

για κάποιον που κλέβει τρόφιμα:

«Γιατί όσα ψήνουνε σφαχτά δεν τ’ αγοράζουν
Παρά να κλέβουν απ’ αυτούς που τα πουλούν.».

Στην τέταρτη και πέμπτη στροφή αναφέρεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι του χωριού δεν μπορούν να διακρίνουν το καλό από το κακό και ότι ο ίδιος ο ποιητής ήταν ο μοναδικός που είχε την αίσθηση του Θεού σε αυτό το χωριό. Επιπρόσθετα στην πέμπτη στροφή τονίζει την ομορφιά της ποιητικής του τέχνης παρομοιάζοντας τη γλώσσα που χρησιμοποιούσε με αυτή του αηδονιού:

«Έτσι σαν κελαηδεί τ’ αηδόνι όλοι θαυμάζουν,
Όμως τί λέει να καταλάβουν δεν μπορούν.»

και υποστηρίζει ότι το νόημα του λόγου του είναι ξεκάθαρο και διαυγές:

«Εγώ λαλώ σε ντόπια γλώσσα ανθρωπινή
Κι είναι το νόημά της τέλεια λαγαρό.».

Οι τροβαδούροι δραστηριοποιήθηκαν σε μια εποχή ανακατατάξεων για τον ευρωπαϊκό χώρο. Σημαντικότερα γεγονότα ήταν η εμφάνιση των αστικών κέντρων, καθώς οι άνθρωποι απομακρύνονταν από την ύπαιθρο και μετακόμιζαν στις πόλεις, η εμφάνιση των πανεπιστημίων, η ανάδειξη των εθνικών κρατών και των εθνικών γλωσσών. Η περιοχή της Νότιας Γαλλίας διένυε περίοδο ευημερίας και έτσι οι τροβαδούροι βρήκαν γόνιμο έδαφος για να γίνουν οι πιο επιδέξιοι λυρικοί ποιητές κατά τον ύστερο Μεσαίωνα. Η δημιουργική τους δράση διήρκεσε περίπου δυόμισι αιώνες, όμως ήταν αρκετό ώστε να εισαγάγουν καινοτόμα στοιχεία στη λογοτεχνική γραμματεία που συνετέλεσαν στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

1.Αρνώ Ντανιέλ, «Canzo, En cest sonet coind’e leri …», στο Ανθολόγιο Κριτικών Κειμένων, επιμ. Αντιγόνη Βλαβιανού, ΕΑΠ, Πάτρα 2008, σσ. 22-24.

2.Πεϊρ Καρντενάλ, «Sirventès, Las amairitz qui encolpar las vòl…»  στο Τροβαδούροι: Οι προβηγκιανοί τραγουδιστές του Μεσαίωνα, μτφρ. – επιμ. Σπ. Σκιαδαρέσης, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 1999, σσ. 103-104