Υδρογόνο το [iδroγóno]: (χημ.) χημικό στοιχείο σε αέρια μορφή, άχρωμο, άοσμο και άγευστο. Λόγ. < γαλλ. hydrogène < hydro- = υδρο- + -gène = -γόνον (επειδή παράγει νερό).

Hydrogen n. (hī′drə-jən): a colorless, odorless, flammable gas, the lightest of the elements, that combines chemically with oxygen to form water. French hydrogène : Greek hudro-, hydro- + French -gène, -gen.

Tο 1520 περίπου ο Ελβετός αλχημιστής ή αποκρυφιστής Philippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim γνωστός και ως Παράκελσος (1493 – 1541) βυθίζοντας μέταλλο σε ισχυρό οξύ παρατήρησε την έκλυση φυσαλίδων αερίου. Ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στην ύπαρξη του αερίου το οποίο δεν ήταν τίποτα άλλο από το υδρογόνο. Έπειτα με τη σειρά του ο Ελβετός φυσικός Sir Théodore Turquet de Mayerne (1573-1655) επανέλαβε το πείραμα του Παράκελσου και ανακάλυψε ότι το αέριο που παραγόταν ήταν εύφλεκτο. Πέραν αυτού άλλες ιδιότητες του υδρογόνου δεν κατάφεραν να διαπιστώσουν και βέβαια ούτε να θεωρήσουν ότι αποτελούσε ξεχωριστό στοιχείο. Ήταν χαρακτηριστική η πεποίθηση του Παράκελσου ότι υπήρχαν μόνο τρία στοιχεία, το αλάτι, το θείο και ο υδράργυρος εκ των οποίων όλα τα άλλα δημιουργούνταν από ανάμειξη αυτών.

Το 1671 ο Άγγλος χημικός Robert Boyle (1627-1691) επανέλαβε το πείραμα βυθίζοντας ρινίσματα σιδήρου σε διάλυμα θειικού οξέως (H2SO4). Με τη σειρά του διαπίστωσε ότι το αέριο που παραγόταν καιγόταν μόνο στην περίπτωση παρουσίας αέρα και επιπλέον από την καύση αυτή καταναλωνόταν ποσότητα αυτού του αέρα. Το αέριο το ονόμασε «inflammable solution of Mars», όπου Mars το όνομα που απέδιδε για το σίδηρο.

Η ανακάλυψη του Υδρογόνου ως στοιχείου αποδίδεται στον Άγγλο χημικό Henry Cavendish (1731-1810) ο οποίος το 1766 το παρήγαγε προσθέτοντας ψευδάργυρο (Zinc) σε οξύ. Στην αρχή δε συνειδητοποίησε ότι το αέριο που παρήχθη επρόκειτο για ξεχωριστό στοιχείο και δεδομένου ότι αυτό ήταν εύφλεκτο του απέδωσε την ονομασία «inflammable air from metals». Έπειτα από περαιτέρω προσπάθειες ο Cavendish κατάφερε να προσδιορίσει επακριβώς τις ιδιότητές του και να υποθέσει ότι πρόκειται για ένα νέο στοιχείο.

Η ονοματοδοσία του στοιχείου όμως δόθηκε από το Γάλλο χημικό Antoine-Laurent de Lavoisier (1743-1794). Ο Lavoisier παρατήρησε ότι όταν το αέριο του Cavendish καιγόταν παρήγε νερό και του έδωσε την ονομασία hydrogène από τις Ελληνικές Λέξεις «ὕδρω» και «γενῆς» δηλαδή hydro and genes.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Stengers I.– Bensaude-Vincent B., Ιστορία της Χημείας, Εκδ. Τραυλός, Αθήνα, 1999.

Strathern Paul, Το όνειρο του Μεντελέγιεφ, Εκδ. Τραυλός, Αθήνα, 2004.

Stwertka Albert, A Guide to the Elements, Oxford University Press, 2012.

Ιστοσελίδες:

http://www.chemicool.com/elements/hydrogen.html

http://www.webelements.com/hydrogen/history.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Hydrogen

http://dictionary.reference.com/browse/hydrogen

http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html