Την περίοδο μεταξύ του 15^ου και 18^ου αιώνα παρατηρήθηκαν  σημαντικές μεταβολές στον Ευρωπαϊκό χώρο αναφορικά με οικονομικά κοινωνικά, επιστημονικά και πολιτικά θέματα. Από την εποχή της Ιταλικής Αναγέννησης μέχρι το Γαλλικό Διαφωτισμό οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν ήταν ραγδαίες. Πραγματοποιήθηκαν δομικοί μετασχηματισμοί, δεδομένου ότι δημιουργήθηκαν νέοι θεσμοί διακυβέρνησης με την εμφάνιση μοναρχικών καθεστώτων και συντελέστηκε επιστημονική επανάσταση αφού η μελέτη του φυσικού κόσμου και ο τρόπος σκέψης διαφοροποιήθηκε από προγενέστερα. Η οικονομία παρέμεινε αγροτική αλλά ο κατασκευαστικός τομέας και το εμπόριο επεκτάθηκαν και ξέφυγαν από τα περιοριστικά πλαίσια  του Μεσαίωνα. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το επιχειρηματικό και οικονομικό κέντρο της Ευρώπης μετατοπίσθηκε από το νότο και τη Μεσόγειο στο βορρά είχε ως αποτέλεσμα να ξεσπάσει στην Αγγλία βιομηχανική επανάσταση στο τέλος του 18^ου αιώνα.

Ο 17^ος αιώνας θεωρείται ως αιώνας κρίσης για τον ευρωπαϊκό χώρο αφού παρατηρήθηκε συρρίκνωση σε πολλούς τομείς. Οι περιοχές που αντεπεξήλθαν καλύτερα σε αυτή τη γενικευμένη κρίση ήταν της βορειοδυτικής Ευρώπης και ειδικότερα οι Βόρειες Κάτω Χώρες και η Αγγλία. Οι περιοχές αυτές ισχυροποιήθηκαν κατά την περίοδο αυτή με πρωτοπόρους τους Ολλανδούς και κατόπιν τους Άγγλους.

Πέραν των ανωτέρω, στις περιοχές αυτές και κυρίως στην Αγγλία επέδρασαν και άλλοι παράγοντες, των οποίων οι συνέπειες ήταν η εκδήλωση της βιομηχανικής επανάστασης στη χώρα αυτή. Τόσο στην Ολλανδία όσο και στην Αγγλία ρυθμίστηκαν τα ιδιοκτησιακά θέματα ώστε να εξαλειφθούν τα μονοπώλια και να ευνοηθούν οι καινοτομικές και επιχειρηματικές δράσεις, ενώ ιδιαίτερα στην Αγγλία με τις περιφράξεις των γαιών αυξήθηκε σημαντικά η αγροτική παραγωγή και εντατικοποιήθηκε η κτηνοτροφία. Οι δύο αυτές χώρες ήταν αποδέκτες μεταναστών από ανεπτυγμένες περιοχές της Ευρώπης κυρίως λόγω θρησκευτικών διώξεων και πολέμων οι οποίοι έδωσαν ώθηση στις οικονομίες αυτών δεδομένου ότι μετακινήθηκαν κεφάλαια και διαδόθηκαν καινοτόμες πρακτικές. Επιπρόσθετα, λόγω της χρησιμοποίησης εναλλακτικών μορφών ενέργειας πέραν της κυρίαρχης ξυλείας, οι χώρες αυτές κατάφεραν να ξεπεράσουν την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε εξαιτίας της έλλειψης αυτής, αφού στην Αγγλία χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα το κάρβουνο και στην Ολλανδία ο άνεμος και η τύρφη.

Όλες αυτές οι παράμετροι σε συνδυασμό με την αύξηση της κατανάλωσης είχαν ως αποτέλεσμα στις περιοχές αυτές να εντατικοποιηθεί η ανάπτυξη του κατασκευαστικού τομέα με τη μορφή μικρών εργαστηρίων ή οικοτεχνίας. Η οικοτεχνία αρχικά εφαρμόστηκε στην υφαντουργία και κυρίως εμφανίστηκε στην ύπαιθρο με εργαζομένους από τον αγροτικό πληθυσμό και εργοδότες αρχικά την εμπορική τάξη. Η λειτουργία παραγωγικών μονάδων διαφορετικών από αυτών που ελέγχονταν από τους τεχνίτες και τις συντεχνίες είχε αφθονία εργατικών χεριών και μικρότερο λειτουργικό κόστος, ενώ τα προϊόντα που παράγονταν ήταν φθηνότερα. Το επιχειρηματικό αυτό σύστημα ήταν ευέλικτο και ελεύθερο από τους περιορισμούς των συντεχνιών. Ως αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής ήταν από τη μία η μαζική παραγωγή αγαθών και η μεγιστοποίηση των κερδών, από την άλλη όμως η δημιουργία προϊόντων χαμηλότερης ποιότητας.

Το φαινόμενο της εντατικοποίησης και επέκτασης του κατασκευαστικού τομέα δηλαδή η «πρώτο-βιομηχάνιση» αποτέλεσε προϋπόθεση της Βιομηχανικής Επανάστασης και ήταν πανευρωπαϊκό, όμως ορισμένες συγκυρίες και παράγοντες ευνόησαν την εξέλιξή της στην Αγγλία. Αρχικά η μετατόπιση της οικονομικής επιχειρηματικής πρωτοκαθεδρίας από τη Μεσόγειο στη βόρεια Ευρώπη έδωσε ώθηση στις οικονομίες των περιοχών αυτών, ενώ η κουλτούρα που διαμορφώθηκε το 17^ο αιώνα στην Αγγλία σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των περιστάσεων και την εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων της οδήγησε τη χώρα στο να εδραιωθεί ως μία παγκόσμια οικονομική δύναμη.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Cippola Carlo, Η Ευρώπη πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση. Κοινωνία και Οικονομία 1000-1700 μ.Χ., Αθήνα, Εκδόσεις Θεμέλιο, 1988.
• Νorth David, Δομή και μεταβολές στην Οικονομική Ιστορία, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική, 2000.
• Wiesner-Hanks Merry E., Πρώιμη Νεότερη Ευρώπη, 1450-1789, μετάφρ. Ελένη Καλογιάννη, Αθήνα, Εκδόσεις Ξιφαρά, 2008.